Naamgeving voor 1600

Vandaag werd een bijgewerkte versie van ons genealogisch bestand pre-1800 online geplaatst. Deze bevat vooral zeer veel nieuwe kruisverwijzingen naar archiefstukken, met name voor inwoners van Loenhout in de 16^de eeuw. In dat kader, willen we graag even stilstaan bij de naamgeving van personen uit dit tijdvak.

Wij werden in het verleden meer dan eens benaderd door gebruikers van ons bestand die ons mededeelden dat zij voor een persoon of personen uit ons bestand een andere naam hadden en zich dan ook afvroegen in hoeverre beide correct konden zijn.

Nu is de naamgeving in Loenhout en bij uitbreiding in de ganse omgeving niet zo éénduidig, en kunnen we vaak niet spreken over een vaste naamgeving voor de familienaam, zeker niet hoe meer we in de tijd teruggaan. Het is dan vaak enkel door het blijven uitdiepen van de bestaande akten dat er meer duidelijkheid kan verkregen worden. Doorheen het leggen van de koppelingen bestand-akten zijn we dan ook in staat de gezinnen duidelijker samen te stellen, al zal er vaak in eerst instantie juist meer onduidelijkheid zijn, zoals uit de voorbeelden zal blijken.

Eerste voorbeeld

In ons bestand kennen we het gezin Lambrecht Jacob BROOMANS (°ca 1490) x Petrijne Claus PETERS (°ca 1490) en waarvan 7 kinderen (Pauwelijn, Heijlwig, Claes, Jacob, Lijnken, Cornelis en Jacobijne). Deze personen zijn gekend in diverse akten uit Loenhout en worden er meestal Broomans genoemd.

Nu troffen we bij het koppelen van akten uit Wuustwezel volgende akte dd 24-06-1556

Petryne Lenaert Coppens weduwe met Lenaert Coppens haar voogd, Jacob Lemmen Coppens zone, Claes Lemmen Coppens, Neel Lemmen Coppens zone, Heyn van Staey­en x ..., Peter Nouts x Lynken Lemmen Coppens dr, Jan Vereyck als voogd van Jacopmijne Lemmen Coppens dr en Lenaert St... Backers als voogd van zijn drie weeskinde­ren waarvan Paulyne Lemmen Coppens dr moeder was, verko­pen Gheert Henrick Meermans en zijn nakomelingen een beemd die Petryne weduwe wylen Lambrecht Broemans gekocht had van Jan Aerts Derweuwen en Cornelys zijn broer op 12.10.1551.

Hier zijn we dat de naam Lambrecht vervangen wordt Lemmen, en dat de familienaam Broomans vervangen wordt door het patroniem Coppen (van Jacob). Eigenaardig wordt Petryne eerst vermeld als weduwe Lenaert Coppens (hier heeft opsteller of bewerker zich waarschijnlijk vergist met Lemmen) en in fine van de akte als weduwe Lambrecht Broemans, wat er dus duidelijk op wijst dat beide naamgevingen door elkaar gebruikt werden. Uit de gezinssamenstelling blijkt wel degelijk dat het om hetzelfde gezin gaat. Besluit: de zoon Jacob Lambrecht Jacob Broomans = Jacob Lemmen Coppens zone.

Tweede voorbeeld

In ons bestand kennen we Hendrick en Meeus VAN HUYSEN die we een geschatte geboortedatum rond 1430 hebben gegeven.

Nu vinden we in Wuustwezel een akte dd 09-03-1505, luidende als volgt:

Heynrick van Huysen diemen heet Peeter Dignen geeft in erfwinning aan Meeusen van Huysen diemen heet Peeter Dignen een stede met toebehoren gelegen tussen Peeter Thijs Laryen kinderen O, Heyn Cornelys van Aerde W, Jan Meeus en Cornelys Peeter Diels Z, Willem Oudelmans N, op een erfpacht van een rogrente.

We zien dus dat zowel Hendrick als Meeus van Huysen Peeter Dignen genoemd worden.

In een akte van Loenhout dd. 02-08-1484 lezen we dan ook

Magriete Peeter Cleysdochter x Meus Peeter Dignen moet jaarlijks betalen aan Katheline, voordochter van Meus Peeter Dignen bij Adriana Peeter Diels, 1 halster rogge op de stede van haar broer Cornelys, gelegen op de Heerstrate. Katheline doet afstand van de stede gelegen in Ter Eycke, groot 6 meukenzaad.

Hier zien we dus Meeus van Huysen = Meeus Peeter Dignen

De vader van Meeus van Huysen heette zelf ook Meeus; men zou hier echter verkeerdelijk afleiden dat zijn vader Peeter heet. Zijn moeder betreft echter Catharina Meeus Peter Dignen, en wellicht is dit de aanleiding geweest om haar kinderen ook als Peter Dignen te benoemen.

Derde voorbeeld

Twee akten uit Loenhout, resp. dd. 11-01-1565 en 03-05-1557

Heijndrick Leijs Rombouts, ook als momboor van de 2 onbejaarde kinderen van zijn zuster Marije Jan Leijs Rombouts, vervangende Adriaen Luijcx, Ekeren - Cornelis Luijcx x Anne Jan Leijs Rombouts - Cornelis Merck Mercx x Heijlwich Jan Leijs Rombouts etc...

En:

Henrick Jan Leijs Rombouts x Christijna verkochten aan Margriete x +Willem Aerts een rente van 6 Kgld op stede in Sneppel Z Henrick etc...

In tegenstelling tot zijn zusters wordt bij Heijndrick het patroniem van zijn vader niet vernoemd, wat verkeerdelijk de indruk zou wekken dat hij een zoon van Leijs (Laureijs) Rombouts is; in de tweede akte wordt het patroniem Jan wel vernoemd. Dat dit in de eerste akte geen toevallige vergissing is blijkt uit het feit dat er nog meerdere akten zijn waarbij dit eveneens het geval is.

Een duidelijke reden hiervoor is ons niet gekend; wel hebben wij kennis van andere personen uit andere akten waarbij eveneens het patroniem van de vader werd overgeslagen.

Vierde voorbeeld

In ons bestand hebben we het gezin Michiel Peter JORDAENS (°ca 1485) x Katlijne Lenaert LUIJCX waarvan 9 kinderen, en het gezin Michiel Peter JORDAENS (°ca 1490) x Katrijne Hendrik LUIJCX waarvan 9 kinderen. Nu lijken ons 2 keer Michiel Peter Jordaens met zelfde geschatte geboortedatum en beiden x Katlijne Luijcx en telkens 9 kinderen teveel toeval, dus rijst de vraag of het hier niet duidelijk één en zelfde gezin betreft. Echter zijn niet alle namen van de kinderen hetzelfde en hebben we voor elke Michiel Peter Jordaens een andere ouderpaar.

Kijken we nu even naar twee akten uit Brecht, resp. dd. 18-09-1551 en 14-01-1547

Henrick, Lenaert, Peeter en Michiel Joerdaens wijlen Michielszonen, daar moeder af is Katlijne Luycx Henricxdochter. Anna, hun zuster met haar man Mathijs Reyns, Barbele, hun zuster, met haar man Jan Luycx Ariaenszoon en Magdalena, hun zuster, met haar man Cornelis Luycx Willemszoon, bekennen etc...

En:

Michiel Joerdaens voor hem zelf, ten eener. Zijn kinderen daar moeder af was wijlen Katlijne Luycx Lenaertsdochter, ten andere. Te weten: Meester Gielis Joerdaens, priester, Peter Joerdaens, Lenaert Joerdaens, Ida Joerdaens met haar man Cornelis Schoemakers, de momber van Cornelie en Marie Joerdaens, en de voogd van Jacop, Adriaen en Michiel Joerdaens.

Hieruit blijkt dus dat we inderdaad 2 keer te maken hebben met Michiel Jordaens x Katlijne Luijcx, en dat zonder specificatie niet altijd uit te maken valt wie wie is of was.

Besluit

We moeten ons rekenschap geven dat de akten niet opgesteld werden om ons in de 21^ste eeuw te plezieren, maar dat het voor onze voorouders in de eerste plaats belangrijk was dat zij wisten wie er precies bedoeld werd. We moeten dan ook trachten uit te gaan van de gegevens zoals die op het ogenblik van het opstellen van de akte voorhanden waren: wie was belangrijk, wie was reeds overleden, gehuwd, oefende een bepaalde functie uit? Dit is uiteraard niet altijd even gemakkelijk en vergissingen zijn snel gebeurd. In het bestand (voor 1600) komen zonder twijfel een aantal zelfde personen meer dan eens voor, soms met één enkele voornaam, soms met een patroniem erbij. Zonder zekerheid dat de personen identiek zijn blijven wij deze personen in het bestand gescheiden houden, in gevallen waar er toch zekere aanwijzingen zijn zullen deze personen eventueel onder voorbehoud (zie bij persoon onder notitie 'gegevens onzeker') in een gezin ingepast worden. We vragen onze gebruikers dan ook hier terdege rekening mee te willen houden.