Karel VII Albrecht van Beieren (academic.ru)

Petrus Van Elsacker, diplomaat, 1697-1755

Petrus Van Elsacker (19/6/1697, Loenhout - 10/1/1755, 's Gravenhage) was diplomaat te 's Gravenhage, resident en raadsman van keizer Karel VII Albrecht, keurvorst van Beieren vanaf 1726 en Rooms-Duitse keizer van 24 januari 1742 tot zijn dood in 1745. Uit het begrafenisregister van de kathedraal van Antwerpen, blijkt onomstotelijk dat hij geboortig was van Loenhout, en te identificeren met een telg uit een voorname familie aldaar. In deze bijdrage presenteren we de gegevens die we tot nog toe over hem konden verzamelen. Er is jammer genoeg nog een ruime periode van ongeveer 35 jaar, waarover we helemaal niets weten. Toekomstig onderzoek zal hierin hopelijk meer klaarheid kunnen brengen.

Kindertijd (1697-1705)

Peter Peter Cornelis Van Elsacker werd op 19/6/1697 gedoopt te Loenhout met getuigen Jan Hermans, Elisabeth Marcelli, Maria-Anna Marcelli. Hij was de jongste telg in het gezin van Peter Cornelis Michiel (°19/11/1651, Loenhout, +4/4/1704, Kalmthout) en Elisabeth Jan Marcelli (°25/10/1657, Loenhout). Het gezin bestond uit de volgende kinderen, allen geboren in Loenhout:

  1. Cornelie Peter Cornelis (01/10/1682)
  2. Michiel Peter Cornelis (17/10/1684)
  3. Catharine Peter Cornelis (28/6/1686)
  4. Jan-Baptist-Jacob Peter (24/7/1688)
  5. Michiel-Franchois Peter Cornelis (15/1/1691)
  6. Gudula Peter Cornelis (30/10/1692)
  7. Dingna Peter Cornelis (09/3/1695)
  8. Peter Peter Cornelis (19/6/1697)

Zijn vader was notaris en zijn moeder de dochter van schout en rentmeester Joan Marcelli (°ca. 1620, +5/8/1674, Loenhout, schout van 1655-1674). Zijn nonkel Marcellus Marcelli was deze opgevolgd als schout van 1675-1701 en was ook hoofdman van de Sint-Jorisgilde. Tevens had Peter een nonkel pater in Tongerlo, nl. E.P. Albertus, in de wereld Michiel Marcelli (Loenhout, 27 januari 1665 - overl. na 3/11/1700).

Het gezin komt voor de in volkstelling van 1693: "Peeter van Elsacker ende Elisabeth Marcelli sijn huijsvrouwe, Cornelie, Catharine, Jan Baptist, Michiel Franchois ende Gudula hun kinderen, Peeter Corneel Arnauts cnecht, Marie Jan Aertssen ende Adriaentien Heijndric Brocatus." In 1698 is Peter geboren en wordt het gezin als volgt vermeld in de volkstelling te Loenhout: "Peeter van Elsacker ende Elisabeth Marcelli sijn huijsvrouwe, Jan Baptist, Michiel, Peeter, Gudula ende Dingna hun kinderen, Peeter van Halle, cnecht, Marie Quirijnen, meijssen". 

In de periode 1699-1701 verkopen de ouders heel wat vastgoed in Loenhout (Bron: 1, 2, 3). Mogelijk wijst dit op een nakende verhuis naar Kalmthout, waar vader Peter Cornelis vier jaar later overlijdt? In elk geval wonen ze in augustus 1700 nog steeds in Loenhout.

Zijn vader overlijdt dus in 1704 in Kalmthout, als Peter 6 jaar oud is.

In 1705 schrijft zijn broer Jan-Baptist van Elsacker zich in aan de KULeuven. Hij zou later pastoor worden en samen met Peter begraven worden in de kathedraal van Antwerpen.

Onbekende jaren (1705-1740)

Rond 1715 is Peter 18 jaar en zal hij wellicht een universitaire opleiding genoten hebben, maar aan welke universiteit, is ons vooralsnog niet bekend. Hij komt in elk geval niet voor in de matrikels van de oude universiteit van Leuven en verdwijnt geheel van onze radar tot in 1740.

Diplomatieke loopbaan (1740-1754)

Misschien is Peter wel naar het oosten getrokken, want in 1740 verschijnt hij als legatiesecretaris van de keurvorst van Beieren, Karel VII Albrecht. Zijn carrière neemt vervolgens een hoge vlucht. Zo treffen we hem in 1741 aan als secretaris van Giacomo Antonio Gansinotti.

Gansinotti werd op 26/1/1711 aangesteld tot consul van Genua te Amsterdam. Hij bood zijn geloofsbrieven aan als agent van de keurvorst van Beieren 22/5/1716, als diens resident 3/9/1721, als resident van de keurvorst van Keulen, bisschop van Münster en Paderborn 2/3/1724, als resident van de keurvorst van de Palts 13/2/1728, als extraordinaris envoyé van de keurvorst van Keulen, bisschop van Münster en Paderborn, de keurvorst van Beieren en de keurvorst van de Palts 25/6/1729 en als raadsman van de keurvorst van Keulen in 1725.

Bij Gansinotti's overlijden op 9/9/1741, neemt Peter Van Elsacker vele van diens bevoegdheden over. Zo werd hij benoemd tot resident van de keurvorst van Keulen, bisschop van Münster 15/10/1741 en tot resident van de keurvorst van de Palts 16/10/1741. Hij leverde zijn geloofsbrieven als zodanig in op 15/11/1741 en zijn geloofsbrieven als resident van de Keizer, keurvorst van Beieren op 26/2/1742. In 1742 is hij raadsman van de Keizer. Hij bood zijn geloofsbrieven aan als extraordinaris envoyé van de keurvorsten van Beieren, de Palts en Keulen (bisschop van Münster) op 3/11/1751.

Van Elsacker woonde tijdens die periode in 's Gravenhage: van 1742 tot 1746 op de Herengracht, in 1747 op de Dennenweg en zeker sedert 1750 op het Noordeinde.

Overlijden en opvolging

Petrus Van Elsacker stelde op 3/10/1749 zijn testament op in 's Gravenhage. Uit dit testament leiden we af dat hij waarschijnlijk ongehuwd was en geen kinderen had, daar zijn nagelaten goederen toekomen aan zijn broer Jan Baptist, zijn zusters Cornelia, Catherina, Digna en Goedele, alsook aan zijn neef Jan Uyttenhoorn. Voornoemde Jan Baptist en Jan waren de uitvoerders.

Petrus stierf in 's Gravenhage op 10/1/1755, op 57-jarige leeftijd. In zijn diplomatieke functies werd hij opgevolgd door Jakob Olivier Freiherr von Cornet.

Zijn lichaam werd naar Antwerpen gebracht, alwaar hij op 18/3/1755 begraven werd in de kathedraal van Antwerpen. We lezen in het begrafenisregister van de kathedraal:

De heer Petrus van Elsacker is anvouië [envoyé] geweest in Den Haegh en is aldaer gestorven ende hij is met een schip hier gebraght ende hij is in den grooten beuck voor de hooge Choor begraven, was gebortigh van Loenhout, is betalt 32-0. Hij is op den middagh met gesloten deuren begraven

Daaruit kunnen we met absolute zekerheid besluiten dat deze diplomaat Petrus Van Elsacker inderdaad uit Loenhout kwam.

In 1762 werd zijn broer en priester E.H. Jan-Baptist Van Elsacker (+24/7/1762) bijgezet in hetzelfde graf. Hun gezamenlijk grafschrift luidde:

Deo Auctori vitae et necis. Praen. D. Petrus Van Elsacker Caroli VII Rom. Imp. Electoris Bavar. nec non Celsiss. Colon. et Palat. Elect.rem Cons.rius et Minister Residens Hagae Comitum. Dein eorumd. 3 Elect. ad Praepotens Foed. Belg. Ord. Legatus Extraord. ibidem obiit 10. Jan 1755 aet. 58 Corpus hic 21. Jul 1758 recondi fecit defuncti frater R. Ad.m. Ampl. Dominus J.B. Van Elsacker Holland. et Zelandiae Archip. Pastor in Berckel.

Afbeeldingen

 Geraadpleegde bronnen

  • Repertoria vertegenwoordigers in Nederland en in het buitenland 1584-1810, samengesteld door mr. O. Schutte, uit de Rijks Geschiedkundige Publicatiën (1983). Online
  • Verzameling der graf- en gedenkschriften van de provincie Antwerpen, arrondissement Antwerpen. Eerste Deel. Antwerpen - kathedrale kerk. Drukkery J.-E. Buschmann, Israelietstraet. 1856. p. 165 Online
  • Bayerisches Hauptstaatsarchiv: Ernennung des Peter von Elsacker zum Vertreter Bayerns und Kölns in den Niederlanden Online
  • 23-27 Registers van ontvangen impost op het begraven 1e-4e klasse, met vermelding van ontvangen leges, 1696-1805
  • Groot Placaet-Boek, vervattende de Placaten, Ordonnantien ende Edicten van de ... Staten Generael der Vereenighde Nederlanden, ... (continueeret door Simon van Leeuwen, Jacobus, Paulus en Isaac Scheltus, Didericus Lulius en Joannes van der Linden), Volume 9, pp. 1023-1026 Online
  • Bayerisches Hauptstaatsarchiv, Gesandtschaft London 1
    • Briefwechsel von Joseph Xaver Graf von Haslang mit Peter van Elsacker, dem kurbayerischen und kurpfälzischen Vertreter im Haag. VIII. Teil Online
    • Briefwechsel von Joseph Xaver Freiherrn von Haslang mit Peter van Elsacker, dem kurbayerischen und kurpfälzischen Vertreter im Haag. II. Teil. Online
    • Briefwechsel von Joseph Xaver Graf von Haslang mit Peter van Elsacker, dem kurbayerischen und kurpfälzischen Vertreter im Haag. IV. Teil Online
    • Enz.
  • Overlijdensregister van de O.L.V. kathedraal-Noord op 18-03-1755. Online
  • Registers van ontvangen impost op het begraven 1e-4e klasse