Br. Jozef Koeken 1921-2020
Curriculum Vitae
- Geboren te Wernhout op 30/1/1921, moeder Maria Catharina Rombouts (1875-1955) was van Loenhout. Stamboom.
- Trad binnen te Scheut op 1/5/1940
- Eerste geloften op 1/9/1940
- Plechtige geloften op 1/11/1941
- Afreis naar Kongo op 26/11/1947
- Overleden te Sint-Pieters-Leeuw op 21/11/2020
Om de uiterlijke werkzaamheden van de missiebroeder het best te typeren zouden we hem misschien "meestergast" kunnen noemen. Bij de stichting van een missiepost begint men gewoonlijk met voorlopige gebouwen. Eén voor één, naargelang er geld in kas is, bouwmaterialen en arbeidskrachten voorhanden zijn, rijzen er dan stenen gebouwen op die in gelijk welk dorp van Vlaanderen niet uit de toon zouden vallen. Zet de jongens- en meisjesschool van Tshikula naast die van Loenhout: weet u dat die school minstens 33 schoollokalen omvat, waar plaats is voor ruim 50 leerlingen?
Het grote werk van de broeder is bouwen: hierbij moet hij ten eerste al zorgen voor materialen. Hij moet goede kleiaarde opzoeken voor het maken van de brikken. Terplaatse worden ze gebakken in veldovens die uitsluitend met hout gestookt worden. Ook de pannen worden daar vervaardigd. Hout is er in overvloed en men heeft er keus tussen het beste. Alleen moet ge u de moeite troosten het te gaan kappen en te zagen volgens vereiste dikte en lengte. Oef! Wat een miserie om steeds gereed te zijn met uw bevelen en richtlijnen om de inlandse arbeiders in de wiggel te houden. Het moet hen allemaal van te voren met hand en tand uitgelegd worden en als ze het schijnen gesnapt te hebben, moet ge nog goed uit uw ogen zien of ze doen alles averechts. En toch spelen onze broeders het klaar: hele modeldorpen zijn zo in Kongo reeds uit het oerwoud opgerezen.
Aan iedere missie is gewoonlijk nog een boerderij of plantage verbonden en als men iets plant kan men het toch ook niet in het wilde laten opgroeien. Wat er van terecht zou komen, zullen de boeren van Loenhout wel altijd weten.
Bij dit alles komt nog bij dat er gedurig herstellingen moeten uitgevoerd worden aan gebouwen of machines en het gaat ginder niet op van de loodgieter te roepen voor dit en de elektrieker voor dat. Men moet er zich zelf behelpen.
En kent de broeder al die stielen voor hij vertrekt? Antwoord: als 't moet kan men meer dan men van zich verwacht had als de handen maar op de juiste plaats staan.
Uit: Loenhouts missionarissen (1955)
Een recente foto van Jozef Koeken is te vinden op de website Oud Wezel op de Foto.
Br. Jozef Koeken overleed op 21 november 2020 te Sint-Pieters-Leeuw. Een In Memoriam vonden we op de internationale website van de missionarissen van Scheut. Hier volgt een vertaling:
Onze broer Jozef (Jef) Koeken leefde bijna een volle eeuw. Jef zelf hechtte niet veel waarde aan dit record van lang leven. Hij groeide op met zijn acht broers en zussen op de boerderij in een warm christelijk gezin.
Jefs roepingsverhaal lijkt op dat van Andreas en Simon (Mt 4,18-22). Hij groeide vooral op in het gezelschap van twee van zijn broers: zijn tweelingbroer Jaak, die nog leeft, en een andere broer, een CICM, Theodoor Koeken (1918-2003.)
Jefs eerste vertrek naar de provincie Kasaï vond plaats in 1947. Hij voerde verschillende taken uit in verschillende missieposten, voornamelijk bouwprojecten. In 1970 keerde hij om gezondheidsredenen definitief terug naar België en woonde hij in de communiteit van Schilde. Daar kon hij zich ontplooien door allerlei functies ten volle uit te oefenen, zowel binnen als buiten de gemeenschap: timmerman, varkenshouder, schoenmaker, bosbeheerder, stratenmaker, tuinder, gemeenschapsbevoorrader, onderhoud van de boomgaard, fruitplukker, enz. Op het gebied van recreatie was broeder Jef een verwoed kaartspeler en ook een grappenmaker. Boven alles onderzocht hij zijn leven en zijn hele wezen in gebed. Tot het laatste moment van zijn leven was Jef te vinden met zijn rozenkrans in de hand.
Een nicht van broeder Jef schrijft: "Mijn oom was een sterke man, en ondanks zijn toenemende doofheid en gevorderde leeftijd bleef hij een interessante verteller met een scherpe geest".
Op 19 november keerde Jef terug uit het ziekenhuis. Het was voor de hele gemeenschap een bevrijding, een vreugde, een zekerheid, en "bijna een thuiskomst". Hij kwam tot rust aan de vooravond van zijn dood: aanvaarding, sereniteit, verzoening, vrede, zelfopoffering, gebed, troost, oprechtheid, moed en ontmoeting. De volgende ochtend, in de diepste stilte, hoorde hij een stem die hem zei: "Kom, gezegende van de Heer". Moge broeder Jef nu rusten in de vrede van de Heer.
Karel Timmerman