Resolutieboeken nr. 8 (OA Loenhout) - fragment
Op 14 januari 1792 werd Jan Baptist Frans Aerts tot schoolmeester benoemd op dezelfde voorwaarden als zijn voorganger. In de marge van het resolutieboek (OA Loenhout, nr. 8, niet gefolieerd), werd echter genoteerd: "De collateurs verclaeren de neffens commissie te houden van nul ende onwaerden vermits den heere pastor daer inne is buijten gesloten als blijckt bij den vonnisse van date 28sten februarij 1792". Twee bladzijden verder in het resolutieboek werd een nieuw (ongedateerd) contract opgenomen, dat in een aantal punten van de vorige verschilde. Het is deze tekst die we tonen. De passages die nieuw zijn, werden cursief gedrukt.
Reglement waer op d'heer pastor, schouteth, schepenen ende geswoorne van Loenhout aennemen sal eenen schoolmeester ende organist ende waer naer hij hem sal hebben te reguleren (1792)
Den schoolmeester sal de kinderen moeten voorgaen met goede exempelen en goet leven ende de selve met alle moegelijke devoiren vervoorderen in alle godtvruchtigheijt ende goede manieren.
Item soo wanneer de ure gekomen is dat den schoolmeester in de schole komt ende oock als de schole uijt is, sal hij de kinderen op hunne knien doen vallen ende den pater noster ofte geloof ofte eenigh ander gebet doen spreken.
Item sal hij de kinderen oock onderwijsen en instrueren dat sij den hoed afdoen te weten de jongers, ende de meijskens dat sij neiijgen wanneer dat sij imant ontmoeten ende dat sij de selve alsoo met een beleefde manier groeten, soo wel aen de minste als aen de meeste gequalificeerde persoonen van beijde sexce.
Item sal hij saterdaeghs naer den middagh de kinderen de lesse van den cathechismus doen opseggen ende de selve daer inne onderrichten, ende naer gedaene instructie wel examineren op dat sij des sondaeghs de selve lesse ende andere vraegen des te beter souden connen beantwoorden.
Item sal den schoolmeester sondaeghs ten een ure naer middagh in de kercke moeten present zijn om te sien ofte de kinderen in den cathechismus gemaniert zijn.
Item sal den schoolmeester gehouden sijn in alle singende missen helpen mede te singen ende oock in andere goddelijcke dinsten, als in vesperen, loven, processien, cruijs daegen &a.
Item soo wanneer eenigh kint misdaen sal hebben, sal hij dat straffen, soo wel het eene als het ander, met discretie ende sonder passie.
Item als de bedecloeck getrocken wort, wat tijdt dat het is, sal hij de kinderen leeren ende belasten dat sij den hoed afdoen ende bidden tot dat de bedeclock getrocken is, ende dat niet alleen in de schole, maer thuijs en elders waer sij sijn.
Item sal de selve kinderen oock onderwijsen en leeren als sij naer de schole gaen ende als sij daer van komen, dat sij tegens hunne ouders en huisgenoten goeden dagh en goeden avont seggen naer den tijdt van den dagh, mede als sij slaepen gaen en smorgens op staen, ende dat sij voor hun oft voor hun bedde een gebelt spreken en in het slaepen gaen en opstaen de benedictie van hunne ouders eijsschen.
Item sal den schoolmeester met het beginne van den winter daegelijckx school houden des smorgens van acht uren tot elf uren ende naer den middagh van een ure tot vier uren, ende met het eijndigende van den winter daegclijckx des smorgens van negen uren tot elf uren ende naer den middagh van twee uren tot vier uren.
Den schoolmeester sal alle moegelijcke divoiren doen om de kinderen wel te leeren lesen ende schrijven mitsgaders oock te leeren cijfferen ende den coorsank aen die hun daer toe presenteren ende begeirigh sijn om te leeren.
Item sullen oock de jongers ende de meijskens van malkanderen gesepareert sitten in de schole in goede ordere ende ieder sijn lesse int' stilte doen leeren en thema schrijven, sonder datter iemant van de kinderen sullen moegen gehoort worden als de gene die hunne lessen bij den meester opseggen.
Item alser imant in de schole komt sal den meester ende sijne dissipelen (sic) moeten opstaen en reverentie doen naer de qualiteijt van den persoon, ende sal hem van de kinderen doen respecteren ende hun belasten onderdanigh te sijn aen hunne ouders, oversten ofte meesters.
Item sal den schoolmeester de kinderen die connen schrijven onder sijne dictaemen doen schrijven eenige goede instructie ofte lessen aen de jonckheijt dinstigh en t'elckers reijse ider sijn geschrift corigeren, als oock differente lessen dicteren om alsoo een goed duijts orthograf te leeren.
Item sal den schoolmeester alle donderdaeghen naer den middagh moegen oorlof geven aen de kinders om te spelen ofte thuijs te blijven, ende sullen niet moegen spelen op het kerckhof nochte elders op onbequaeme plaetsen, op pene van daer over gestraft te worden, ende sal den meester daer toe goede toesight draegen.
Item al ist saeken datter somtijdts wijnige kinderen ter schole comen sal den schoolmeester eventwel hem dagelijkx in de schole moeten houden als voorschreve is ende de school gaende kinderen des te beter avanceren int leeren lesen ende schrijven met alle neerstigheijt.
Item sal den schoolmeester hem hebben te reguleren naer alle voorkomende ordonnantien van sijne Hooghweirdigheijt den heere biscop van Antwerpen ende naer alle andere noodige conditien die in tijde hier toe sullen moegen gesupleert ende gevoeght worden sonder contradictie ten goetvinden van den heere pastor ende regeerders des dorps van Loenhout.
Item sal den schoolmeester eensgelijckx aengenomen worden voor organist, om in alle singende missen ende loven, als op sondaegen, feestdaegen, heijligh daegen als oock de donderdaeghsche misse de orgel te spelen onder den goddelijcken dinst, als sulckx de rubrique van de kercke toelaet ende den priester den dinst doende met de orgel te accompagneren, indien sulckx versocht wort.
Item sal hij de orgel wel moeten gade slaen ende daer geene onkundige persoonen laeten op spelen om aldaar aen de orgel geen hinder te doen, faute dier sal hij de te doene reparatie die door sijne negligentie daer aen sal ontbreken in eijgen naeme moeten draegen ende betalen.
Item op sijnen eigen cost moet hij organist den blaeser besorgen ende betalen, ende sal voor orgel gagie geniten den intrest eender capitael van duijsent pattacons, staende het voorschreve capitael alsnu tot laste van onsen dorpe, voor sijne jaerlijcksche gagie ende in gevalle het voorschreve capitael wirde gerambourseert, sal het selve door de heere provisores van de kercke worden geramplaceert tot soo hoogen intrest als sij sullen connen obtineren, waer mede den organist sich sal moeten vergenoegen met dien intrest die het voorschreve cappitael sal opbrengen sonder eenigh supplement te connen vraegen, dan alleenelijck het spelen van extraordinaire dinsten, waer van hij sal moegen vraegen den loon volgens gewoonte. Ende als daer alsulcken dinsten in de kercke sullen wesen sal hij voor ofte naer den dinst in de kercke verplicht sijn van de groote kinderen hunne lesse te geven op dat de schole daer door geen prejuditie en leijt.
Op alle welcke voorschreve conditien is bij den heere pastor, schouteth, wethouderen des dorps ende heerlijckheijt van Loenhout ende Popendonck voor schoolmeester ende organist aengenomen den persoon van Joannes Baptista Franciscus Aerts bij provisie ende tot voorder wederroepen, om reden van eenige excessien waer bij hij volgens rechte van het voorschreve ampt soude comen te vervallen, ende aen hem voor schoolgagie belooft des jaers de somme van taggentigh guldens courant, te betaelen t'elcken jaere bij den collecteur ofte borgemeester deses dorps uijt sijnen ontfanck van de gemeijnte. Ende tot dien sal hij noch ontfangen voor schoolgeldt van elck kint deser gemeijnte die sullen ter schole komen twee stuijvers per maent, ende van de kinderen van buijtens dorps dobbel, vermits die in geene gagie en contribueren.
Maer de arme kinderen deses dorps die van de taeffel des heijligh geest leven en sal hij geen schoolgeldt moegen eijsschen ofte van de selve ontfangen, maer sal de selve kinderen niet te min moeten leeren en instrueren soo wel als allen de andere sonder onderscheijt, waer voor aen den schoolmeester door den heijligh geest ofte armmeester deses dorps sal worden betaelt drij veertelen rogge in spetie. En indien den schoolmeester daeraen soude te cort comen, soo sal den armmeester hem dat suppleren in geldt ende aen hem betalen voor die arme schoolgaende kinderen per maent als van de kinderen van binnens dorps betaelt wort.
Item sal den schoolmeester en organist moegen bewoonen ende gebruijcken het geheel dorps huijs tot de schole geapropieert, soo lange hij dese fon(c)tie wel sal bedienen sonder daer van gehouden te sijn te betaelen eenige dorps oft andere lasten ofte eenige reparatien, dan sal hij moeten betaelen sijn hooftgeldt ende andere personele lasten.
Gelovende den voorschreven schoolmeester ende organist de voorschreve commissie in alle haere punten ende articulen exactelijck te sullen onderhouden ende achtervolgen, allentwelcke bij hem dese mede onderteeckent hebbende ende in dancke alsoo wort geaccepteert. Ende sal den selven daer van in bedieninge komen met den tweeden meij 1700 twee en negentigh gelovende aen den selven schoolmeester geene andere te sullen admitteren om schole te houden. (..)