E.P. Jan Aertsen 1914-2008
Missionaris van Scheut
- Geboren te Loenhout op 16/9/1914
- Intrede te Scheut op 7/9/1933
- Priesterwijding op 6/8/1939
- Afreis naar Kongo op 17/5/1945
- Tweede afreis op 27/5/1953
- Overleden te Schilde op 12/4/2008
Dit is zijn stamboom.
De oorlog weerhield P. Aertsen gedurende 5 jaar. Toch heeft hij zijn roggebroodje niet in ledigheid gegeten: ga maar eens zien in zijn parochie te Merksem. In Kongo heeft hij reeds alle stielen beoefend: professor aan het Klein Seminarie, schoolpater, reispater, prokureur en tweemaal missieoverste.
Hier laten wij hem nu zelf aan het woord in een gesprek met "Sus" en "Peer": twee typen van de Loenhoutse boer:
- "Dag, pater Jan."
- "Dag mannen."
- "We hoorden vertellen dat ge binnenkort weer gaat vertrekken."
- "Jawel, 't zal gaan tijd worden ook, hé!"
- "En hoe gaat ge terug, weer met de vlieger?"
- "Nee, Sus, met 'ne vrachtboot. Op 28 mei vertrekken we met 9 man vanuit Marseille; ze zeggen dat het nogal profijtig is: de Franse frank staat laag. De inslag is misschien wel wat minder, maar voor die 14 dagen is dat zo erg niet... We moeten toch weer stilaan de patatten ontwennen."
- "Hoelang hedde gij eigentlijk al weggeweest, Pater?"
- "Dat is juist 7 jaar geweest, hé Peer. We waren de eersten, die ginder na de oorlog aankwamen. Er zitten er ginder nog van dees kanten: veel Kempisch volk, ook wel Limburgers en Vlaanderaars."
- "En waar hebt ge ergens gerezendeerd, Pater?"
- "Zijde met veel paters ginder, Pater?"
- "Toen we in '45 daar aankwamen met Ste. Peter was er samen, paters en broeders, ongeveer 90 man. De oorlogsjaren hadden de rangen gedund. Voor velen was het hoogtijd dat ze op rust gingen om wat vers bloed te gaan tappen in 't moederland. Er waren erbij die in '31 vertrokken waren. Maar ze hebben hun streng blijven trekken met het volk dat ze waren.
- "En gaat het er nu nogal op vooruit sinds den oorlog?"
- "Ja, ja, er zat hier veel jong volk te wachten en nu zijn we er reeds met een 150 man. Alle werken hebben nieuwe uitbreiding gekregen en verschillende posten zijn sindsdien al gesticht geworden. Van de 26 centrale posten zijn er nog maar 16 die over zusters beschikken. Die offeren zich gans op aan de de ziekenverzorging en aan het onderwijs voor vrouwen en meisjes. Er zijn reeds 13 inlandse priesters; ook de inlandse broeders- en zusterscongregatie floreren. Er zijn ook normaalscholen voor jongens en juffrouwen: 't leren zit er ginder ook in, zulle. We hebben ook vakscholen voor houtbewerking, een landbouwschoool en een middelbare school.
De afstanden zijn nog te groot en de missie te uitgestrekt om de christenen regelmatig te kunnen bezoeken. daarom staan er nog verschillende stichtingen op plan, die enkel wachten op volk en centen."
- "Dat maakt dat ze ginder nog volk kunnen gebruiken, Pater?"
- "Ja, jonge krachten moeten in het spoor van de pioniers de ploeg voorttrekken en hun werk van bekering, beschaving en naastenliefde voortzetten."
- "Wij zijn te oud, hé mannen! Maar Pater, dit moogt ge weten: als er bij mijnen hoop zouden zijn waar het leren wat inzit... ik ga ze er niet van terughouden."
- "Goed gesproken, Sus, laat ze maar afkomen!"
Uit: Loenhouts missionarissen (1955)
E.P. Jan Aertsen overleed te Schilde op 12 april 2008. Op zijn doodsprentje, komen we nog meer over hem te weten:
Een prachtige man, een flinke missionaris, een beminde oud-pastoor in Brasschaat op de Bethanie en een bezorgde confrater in Schilde.
Jan werd in Loenhout geboren als enig kind in een landbouwersgezin. Hij deed zijn humaniora in Hoogstraten en trok naar Scheut in 1933.
Priester gewijd in 1939, kon hij niet vertrekken omwille van de oorlogsdreiging en werd hij onder-pastoor in Merksenn Sint-Jozef. In 1945 vertrok hij naar Congo, Lisala.
Jan was erg veelzijdig: hij begon als leraar in het klein seminarie, werd dan achtereenvolgens schoolpater in Yakamba, overste in Bokonzi, procureur voor heel het bisdom en nog eens overste in Mbaya en Gwaka. Toen hij de nieuwe missie mocht stichten in Songo kon hij zich volledig uitleven. Het werd een open missie en als de trouwers na de mis koffie kregen in de refter van de paters gingen ze overal vertellen: "Tolei na sango mesa moko ". "Wij hebben samen met de pater gegeten." Jan toonde daarmee dat hij een dienende kerk wilde, voor iedereen toegankelijk.
Terug in België in 1975 werd hij pastoor in Brasschaat, "op de Bethanie". Dankzij hem kwam er een nieuwe kerk en een nieuwe parochiezaal met toegewijd personeel. Een nieuwe school kwam er ook, met centen van zijn familie-erfenis. Voor zichzelf hield hij niets dan enkele foto's met blije herinneringen. Het gewone, praktische, was al genoeg voor hem.
Jan reed nog altijd met zijn Golfje van 1983. Met zijn gammele fiets trok hij elke dag het bos in. Zo bleef hij sterk en gezond. Hij onderhield het kerkhof, speciaal het kruis aldaar. De confraters bewees hij ongetelde diensten: fietsen herstellen, allerhande reparaties... Hij was ook lid van OKRA in Schilde en ging mee vissen naar Loenhout.
Pater Jan was een edelmoedige, eenvoudige en bezorgde man voor veel mensen. Met zijn gezond boerenverstand bracht hij steeds wijsheid bij.
Pater Jan was de goede herder die alles over had voor zijn schapen: 5 jaar in Merksem, 30 jaar in Congo, 15 jaar in Bethanie en dan nog eens 19 jaar in Schilde. We zullen hem missen.