1634-1672 Catharina, Leonore Perez de Baron

Mathias Van Aken

Zij erfde op 8 juni 1634 van haar vader. Haar gevolmachtigde bij de leenheer, de graaf van Bailleul (de Lalaing), erfgenaam van de heer van Culemborg, was Daneel Buyck, schout van Loenhout. (20 oktober 1634). Aan haar dankt de parochie de huidige kapel van St. Quirinus. In 1646 vatte ze het plan op de kapel voorlopig te restaureren. Rond 1653-1654 werd uiteindelijk, mede onder impuls van onderpastoor Cornelus Van den Kieboom, de kapel volledig heropgebouwd. (1653-1654). Zelfs de oude steen van de vorige kapel werd verkocht.

We beschikken over een kopie van een document op minstens A3 formaat getekend door Catharina Leonore De Baron en gedateerd op 27 februari 1651. Het is klein geschreven en opgesteld als bevestiging van een overeenkomst over het ter beschikking stellen van de grond gelegen in het kwartier Huffel. Het begint als volgt:

Allen den genen die deze letteren sullen zien oft hooren lezen saluyt ende kennisse der waarheid, wij Catherina Leonora De Baronne, vrouwe van Loenhout ende Popendonck doen te weten dat wij gezien hebbende bij gemeyn consent ende acoord gedraegen aengegaan ende gemaekt op den 16 maart 1649 bij de gemeuyde ingezetenen van 't quartier van den Huffel onser voorseyde heerlijkheyt van Loenhout.

Het document staat verder vol van zulke ambtelijke taal uit die tijd. Wij besparen de lezer de volledige tekst. We vermelden enkel de namen die in het document voorkomen en ook de namen van de "quartieren" zoals toen de gehuchten genoemd werden. De grond wordt ter beschikking gesteld op voorwaarde een stuk (ongeveer een halve bunder) af te staan aan de gilde om er te schieten en te zorgen dat er genoeg eten is voor de beesten. De toestand van de grond met zijn putten en kuilen was niet schitterend.

Namen van personen en gehuchten uit dit document:

  • Peeter Van Elsacker, secretaris-griffier (in de vierschaar kwam deze functie voor), - Jan Hendrick de Crom
  • Jan Cornelis Goris
  • Gabriel Gort
  • Jan Van Ham
  • Adriaen Deckers
  • Jacob Kenis, ingezetene van het gehucht "Huffele" (Oud Dorp)
  • Peeter Van der Buijten
  • Matteeus Arnouts
  • Cornelis Cornelis Aerts van het gehucht Nedervenne
  • Cornelis Mertens uit het "Sneppel"
  • Laurijs van den Buisen
  • Adriaen Luycx voor het kwartier Kerk

Verder komt de plaatsnaam Molenakker voor in het document. Met de waarde van deze akker werd de grond vergeleken, om de rente te bepalen. In hetzelfde document worden de namen vermeld van enkele ingezetenen uit 1615 die als bevestiging ondertekenden op een document dat opgesteld was in de tijd van Daniël van Boechout op de 26ste in de maand maart voor Pasen 1400. Sommige namen komen ook voor als betrokkene in 1651:

  • Matteeus Peeter Arnouts
  • Peeter van den Buijten met het handmerk van Aers Anthonis Aerts
  • Corn. Van Ostaijen
  • Cornelis Vrooman
  • Jan Goris Arnouts
  • Jan Cornelis Joris
  • Adriaen Goris Mertens
  • Peeter Jan Doms
  • Matthijs Goossens
  • Anthonis Guilliams
  • Geerit Peeters Van Cloots
  • Cornelis Cornelis Aerts
  • Adriaen Luijcx
  • Jacob Kenis
  • Adele Deckers
  • Gabriel Goris Gabriëls
  • Jan Van Ham
  • Jan Hendrick De Crom
  • P. Van Elsacker

Het is bij zulke documenten dikwijls onduidelijk of het om een verkoop, een schenking of een verpachting gaat. Ook hier is het verband tussen het een en ander niet zo duidelijk. Deze personen woonden echter in het midden van de 17de eeuw waarschijnlijk allemaal in Loenhout. Het document was volledig in het Nederlands opgesteld, ook al was dat waarschijnlijk niet de taal van de Vrouwe van Loenhout. Heel wat namen komen ook voor als arbeiders die meegewerkt hebben aan de kapel.

Overlijdensdatum

(aanvullingen door E.H. Jan Simons, Daniël J.S.M. Peeters)

Op de gedenksteen in de St.-Quirinuskapel staat voor 'Catharina de Perez' een sterfdatum van 13 juni 1661 vermeld. Maar... Catharina wordt ná 1661 nog vaak vermeld als vrouw van Loenhout en Popendonk!

In het archief van de heerlijkheid n° 361 lezen we dat zij op 26 september 1665 het Hof van den Wijngaerde op Klein Neerven kocht, nu gekend als 't Verbrand Hof. Het was de toenmalige secretaris Peeter Van Elsacker die in haar naam de koop sloot voor de Antwerpse schepenen Floris Van Berchem en Joannes Baptiste Batkin. Bovendien zijn er door haar nog verschillende pachtcontracten gesloten, o.a. in 1662, 1663 en 1669. We weten ook dat zij op 19 augustus 1664 haar testament opmaakte waarin zij 1000 patakons schonk aan de kerk van Loenhout. Er is dus duidelijk een probleem met de sterfdatum van 13 juni 1661.

In 't cijnsboek van 1622 met aanvullingen tot 1700, schreef secretaris Van Elsacker, een tijdgenoot, het volgende:

Domicilla Catharina Leonora Perez de Baron, Domina de Loenhout, Popendock etc.. obiit Leodii decima septima novembris Anno Domini millesimo septuagesimo secundo... Requiescat in pace. (Archief Heerlijkheid n° 255)

Catharina Leonora stierf dus in Luik op 17 november 1672!

's Anderdaags, op 18 november 1672, werd haar testament in Luik geopend. Haar opvolgster, Louisa Adriana Perez de Baron, was slechts een paar jaar de vrouw van Loenhout (1673-1675).

Hoe de sterfdatum van 13 juni 1661 op de gedenksteen verklaren? Heel eenvoudig: de memoriesteen in de Sint-Quirinuskapel gaat helemaal niet over Catharina Leonora Perez de Baron, Vrouwe van Loenhout, maar wel over Catherine Perez, haar volle nicht (d.w.z. zij hebben dezelfde grootouders, voor de ene de vaderlijke, voor de andere de moederlijke), die weldegelijk stierf op 13 juni 1661 en eveneens begraven is te Luik.

Bron: Genealogisch zoekwerk van Daniel JSM Peeters en Maria Gorissen