Luchtfoto kerk, ca. 1970

1634-1671 E.H. Franciscus Rondelius

  Terug naar overzicht

Hij is geboren op 10 juni 1585, werd priester gewijd op 4 oktober 1611, geprofest op 1 mei 1613. Hij werd bacchalaureus in de godgeleerdheid en professor in de filosofie in de abdij.

In 1616 was hij één van de 13 paters die opnieuw hun intrek namen in de gerestaureerde abdijgebouwen, nadat deze in 1578 verlaten waren omwille van de beeldenstorm.

In 1631 werd hij onderpastoor te Loenhout en verving hij zijn voorganger E.H. Corneel Truyts die naar Oudenbosch vertrok. Vanaf 1634 was hij pastoor.

De pastoor zag scheel en was half blind. Daarom kreeg hij van in het begin te maken met spotternij en hoon vanwege de parochianen. Hij wist deze moeilijkheden echter te overwinnen en zou uiteindelijk maar liefst 40 jaar in Loenhout blijven.

Twaalf jaar na zijn aanstelling, in 1644, waren er problemen. De pastoor had twee meiden. Eén daarvan heette Angela. Men kloeg dat zij de pastoor domineerde en de hele parochie naar haar hand zette. Tevens zou ze de onderpastoor tiranniseren.

De grootste moeilijkheden ondervond de pastoor echter met "het kasteel". De vrouwe van Loenhout, Catharina Leonora Perez de Baron, wilde namelijk haar tienden aan de kerk niet betalen, maar ze wilde wel aan "goede werken" doen. Ze vatte het plan op om een kapel te bouwen in Loenhout.

Op 6 maart 1651 nodigde ze de bisschop van Antwerpen, Mgr. Gaspard Nemius (Gaspard van den Bosch), uit op het kasteel en om hem relikwieën van de H. Quirinus te tonen die ze had weten te bemachtigen. Loenhout had sinds 1506 immers een altaar voor St. Quirinus en St. Nicolaes in de kerk. De bisschop was overtuigd van de echtheid van de relikwieën en ging akkoord met de bouw van een kapel.

De plannen werden gemaakt, werklieden aangenomen, bouwmaterialen gekocht, en in 1654 stond er een kapel met waterput. Het prachtige altaarstuk dat destijds (in 1545) door Jan Van Velthoven gemaakt werd kreeg een ereplaats op het altaar van de nieuwe kapel.

Op 26 februari 1671 overleed E.H. Bondelius op een gezegende leeftijd in de St. Bernardsabdij. Hij had Loenhout meer dan 40 jaar gediend.

Het grafschrift op zijn graf in de abdij luidde:

Obiit anno 1671 februarii
R.D. Franciscus Bondelius
jubilarius et pastor in Loenhout aetat. 85
prof. 58
sacerdotii 60
requiescat in pace.

Inschrijving in het 'Catalogi Religiosorum' van de abdij (Archief nr. 252)

 

Archiefstukken i.v.m. RONDELIUS, Franciscus

Loenhout, Oud Archief, Schepenregister 150, stuk 130

f° 100 v° 08.08.1639

Joannes van Elsacker, gemachtigd van heer Franchois Rondeel, priester in Loenhout, religieuze van Sint Bernaerts, en van Adriaen Adriaen Deckers (procuratie Antwerpen 06.06.1637), vestigt het transport door Franchois Rondeel aan Adriaen Adriaen Deckers van weide in de 'winckels' aan het molenbos

Loenhout, Oud Archief, Schepenregister 150, stuk 263

f° 216 v° 12.07.1640

Gabriel Goris Gabriels, ten verzoeke van Peeter Jan Nijs van Tijchelt, verklaart dat heer Franchois Rondeel, pastoor in Loenhout, hem door Cornelis Cerstiaen van Nuijnhem doen ontbieden heeft, om met hun drie met paard en kar naar Rijsbergen te gaan. Volgende dag zijn zij naar een hoeve in Swarten Berch gereden

Loenhout, Oud Archief, Schepenregister 151, stuk 212

f° 147 r° 05.03.1646

Franciscus Rondelius, pastoor - Thomas van Diepenbeeck, schout - Jan Cornelis Goris, Matthijs Goossens, Jan Heijndricx de Crom, Peeter van der Buijten, Antonis van Ditfort, Antonis van Aecken en Cornelis van Elsacker, schepenen; stellen zich uit naam van het dorp borg voor Cornelis Cornelissen Lenaerts x Dingne Adriaen Bertelmeeussen en hun eventuele kinderen, gezien beide geboren zijn in Loenhout doch thans in Rijkevorsel wonen en bij gebrek aan borg mogelijk Rijkevorsel dienen te verlaten

Loenhout, Oud Archief, Schepenregister 157, stuk 52

f° 33 v° 18.01.1666

Cornelis Dilis Vlemincx stelt zich cautionaris tot voldoening van het vonnis van de raad van Brabant dd 14.01.1666 tussen heer Franchois Rondelius, pastoor in Loenhout, en Michiel van Elsacker, ontvanger in Loenhout

Loenhout, Oud Archief, Tellingen, Inwoners e.a. 1665, bundel 30, nr. 30

de heer pastoor

Notariaat L. Van der Buijten, RA Antwerpen 2917, 6-4-1633

RA Antwerpen 2917, 6-4-1633

ADRIAEN DECKERS en ADRIAAN LUYCKS, kerkmeesters met pastoor FRANCHOIS RONDEEL akkoord met NIKLAES BOONEN schaliedekker over onderhoud van de kerk

Notariaat L. Van der Buijten, RA Antwerpen 2917, 3-9-1635

RA Antwerpen 2917, 3-9-1635

FRANS RONDEEL pastoor ts verklaart dat MICHIEL VAN ELSACKER als voogd der wezen van +JAN EMPSENS moet onderhouden het veken hangende voor het Papenstraatje ts aan de oude pastorij

Notariaat L. Van der Buijten, RA Antwerpen 2918, 21-1-1641

RA Antwerpen 2918, 21-1-1641

MARIA ANDRIES (moet zijn ANTHONIS) WACKERS X CORNELIS CORNELIS THUENS getuige op verzoek van heer FRANCHOIS RONDEEL pastoor Loenhout 'dat sij jonge dochter sijnde ter houwelijck is versocht geweest een DIONIJS sone van wijlen JAN NIJS VAN TICHELT de broeder van PEETER JAN NIJS VAN TICHELT en nae den tijt dat de vader en moeder de vs comparante dat verstaen hadden ... 'raden af wegens maagschap en zegde de moeder van de comp dat JAN NIJS VAN TICHELT de vader van vs DIONIJS over haer voogd had geweest

Notariaat L. Van der Buijten, RA Antwerpen 2918, 1-2-1641

RA Antwerpen 2918, 1-2-1641

ADRIAEN THOMAS VAN AEKEN 75j. getuige op verzoek van heer FRANS RONDEEL pastoor,verklaart dat hij wel heeft gekend MARIA VAN YPEREN zuster van BARBELE VAN YPEREN huisvrouw was van WILLEM HUYBS, gewoond hebbende te Wuustwezel, Maria was de moeder van KATELIJNE JAN KEESSELMANS dochter geweest hebbende (de moeder) van ENGEL ANTHONIS WACKERS, nu getrouwd hebbende PETER JAN NIJS VAN TYCHELT en heeft gezien dat vs Maria van Yperen en Katelijne Jan Kesselmans met Anthonis Wackers haar man en MAEYKEN JAN KESSELMANS haar zuster zijn gekomen geweest ter kinderfeest en bruiloft ten huize van JAN NIJS VAN TICHELT vader geweest van vs Peter, en heeft comparant gezien dat Jan Nijs van Tichelt en vs Maria van Yperen, KATELIJNE en MAEYKEN JAN KESSELMANS hare dochters elkander noemden nicht en neven en compeer ' en als sij malcanderen ten droncke toebrachten dat deen tegen dander sijden ick brenge uw neef en nicht en somtijds ook compeer'

Notariaat L. Van der Buijten, RA Antwerpen 2918, 30-9-1642

RA Antwerpen 2918, 30-9-1642

GABRIEL PEETERS VAN ENGELEN 47j. te Wuustwezel op verzoek van heer FRANS RONDEEL pastoor Loenhout, verklaart dat hij de ouders van MARIE MERTENS PEETER MERTENS zijn attestants huisvrouve, heeft horen zeggen dat JAN NIJS VAN TICHELT de vader van PETER JAN NIJS VAN TICHELT (de moeder van JAN was ANNA VAN YPEREN) ende MARIA VAN YPEREN van malcanderen waren maegschap en dat zij malcanderen bestonden in de tweede graad. Vs MARIA had een zuster BARBELE VAN YPEREN alias TOLLENAERS wezende binnen Wuustwezel

Notariaat L. Van der Buijten, RA Antwerpen 2919, 23-12-1653

RA Antwerpen 2919, 23-12-1653

CORNELIS VAN ELSACKER schuldig rente aan de heer pastoor FRANCHOIS RONDEEL

Notariaat L. Van der Buijten, RA Antwerpen 2919, 14-10-1654

RA Antwerpen 2919, 14-10-1654

Heer FRANCISCUS RENDERS (moet zijn RONDEEL) pastoor en JACOB LIEMS w. Loenhout, JACOB KENIS Loenhout, proces in de Raad van Brabant, verklaren dat Loenhout en Popendonk zijn twee distincte heerlijkheden en jurisdictien idem akte 15-10-1654

Notariaat L. Van der Buijten, RA Antwerpen 2919, 26-5-1657

RA Antwerpen 2919, 26-5-1657

Heer FRANS RONDEEL pastoor ts akkoord met JACOB JAN NIJS VAN TICHELT en CHRISTIAEN WOUTER JAN WOUTER ROMBOUTS mombers van kinderen (moet hier Jenneken?) WOUTER JAN WOUTER ROMBOUTS over gebruik van een weg